Lata Mangeshkar Birthday: ਅੱਜ 28 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਸਵਰ ਕੋਕਿਲਾ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦਾ 93ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਪਰ ਲਤਾ ਦੀਦੀ ਦੇ ਗੀਤ ਹਰ ਪਲ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ‘ਚ ਬਣੀ ਰਹੇਗੀ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਸਿਰਫ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1989 ਵਿੱਚ ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫਾਲਕੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸਾਲ 2001 ਵਿੱਚ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ‘ਭਾਰਤ ਰਤਨ’ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਭਰਾ-ਭੈਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਕਾਰਨ ਉਹ ਵਿਆਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾ ਸਕੀ। ਤਾਂ ਆਓ ਉਸ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ।
ਜਦੋਂ ਲਤਾ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਉਸਨੂੰ ਝਿੜਕਦੀ ਸੀ।
ਲਤਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੀ ਉਹ ਅੱਜ ਗਾਇਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ। ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਲਤਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀਨਾਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਬੇਟੀ ਵੀ ਗਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲਤਾ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਡਰਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਆਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਗਾਉਂਦੀ ਅਤੇ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਮਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਝਿੜਕਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਭਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਧਿਆਨ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਪਿਤਾ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਸੱਚ ਹੋਈ
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਮੀਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਿਰਦੇਨਾਥ ਦੀ ਉਮਰ ਸਿਰਫ਼ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਧੀ ਨੂੰ ਗਾਇਕ ਬਣਦੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਲਤਾ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੀ, ਜੋ ਚੰਗੇ ਜੋਤਸ਼ੀ ਸਨ।ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਤਾ ਨੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਮੀਨਾ ਨਾਲ ਮੁੰਬਈ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਵਿਨਾਇਕ ਕੋਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗੀ। 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 1942 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ‘ਪਹਿਲੀ ਮੰਗਲਾਗੋਰ’ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਹੀਰੋ-ਹੀਰੋਇਨ ਦੀ ਭੈਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਨਹੀਂ ਲਿਆ। ‘ਲਵ ਇਜ਼ ਬਲਾਈਂਡ’ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਹੋਈ, ਪਰ ਫਿਲਮ ਅਟਕ ਗਈ।
ਇਸ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ
ਇਹ ਗੱਲ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਹੋਵੋਗੇ ਕਿ ਲਤਾ ਜੀ ਨੇ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ। ਲਤਾ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ‘ਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਆਇਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਵਿਆਹ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਸੀ। ਖਬਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੂੰ ਡੂੰਗਰਪੁਰ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਸੀ। ਉਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਲਤਾ ਦੇ ਭਰਾ ਹਿਰਦੇਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਵੀ ਸਨ ਪਰ ਇਹ ਪਿਆਰ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਮ ਘਰ ਦੀ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੀ ਨੂੰਹ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਣਗੇ, ਰਾਜ ਨੇ ਇਹ ਵਾਅਦਾ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਨਿਭਾਇਆ।
ਜਦੋਂ ਲਤਾ ਦੀਦੀ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ
ਸਾਲ 1962 ‘ਚ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਲਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ‘ਐਸਾ ਕਹਾਂ ਸੇ ਲਾਓ ‘ ‘ਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ। ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ‘ਇੱਕ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਮੈਨੂੰ ਉਲਟੀਆਂ ਆਉਣ ਲੱਗੀਆਂ, ਪੇਟ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦਰਦ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਸਾਰਾ ਸਰੀਰ ਢਿੱਲਾ ਸੀ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲੇਖਕ ਅਨੁਸਾਰ ਲਤਾ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਹਰੀ ਚੀਜ਼ ਨਿਕਲੀ ਸੀ। ਇਸ ਧੀਮੇ ਜ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਉਹ ਇੰਨੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਤੁਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਜ਼ਹਿਰ ਕਿਸ ਨੇ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਦਾ ਅੱਜ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ।