ਮਾਨਸੂਨ 2023: ਮਾਨਸੂਨ ‘ਚ ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਹੌਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਸਮ ‘ਚ ਗੰਦਗੀ ਅਤੇ ਨਮੀ ਕਾਰਨ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋਰ ਮੌਸਮਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਮਾਨਸੂਨ ‘ਚ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਚੰਗੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਿੰਨਾ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਖਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਸਗੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਉਸ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸਾਡਾ ਪੇਟ ਹੈ, ਜਿਸ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਉਹ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਲਾਭ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੂਜੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ
ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀਆਂ ਗੜਬੜੀਆਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਹੋਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਸਗੋਂ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ. ਜਦੋਂ ਮੌਸਮ ਬਦਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਰਚਨਾ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸਾਡਾ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਬਿਨਾਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਅਤੇ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਾਡੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਵੀ ਵਧੀਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੀਆਂ 70-80 ਇਮਿਊਨ ਸੈੱਲ ਅੰਤੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਮਾਨਸੂਨ ਲਈ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਖੁਰਾਕ ਯੋਜਨਾ
ਇੱਕ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਸੁੱਕੇ ਮੇਵੇ, ਸਾਬਤ ਅਨਾਜ, ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵਾਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਤਿੱਖੇ, ਨਮਕੀਨ, ਤਲੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਹਲਕਾ ਭੋਜਨ ਸਿਹਤ ਲਈ ਬਹੁਤ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ
ਮੌਨਸੂਨ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਅਤੇ ਵਾਇਰਸ ਵਰਗੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵ ਵਧਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ, ਪਰੋਸਣ ਅਤੇ ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਾਈ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ।
ਸਾਦਾ, ਪਚਣ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਘਰ ਦਾ ਬਣਿਆ ਭੋਜਨ ਖਾਓ। ਬਾਹਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਨਾ ਖਾਓ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਦੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਰੂਰ ਖਾਓ ਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਉਹ ਤਾਜ਼ੇ ਹੋਣ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੂਰਾ ਖਾਓ।
ਦਾਲਾਂ ਅਤੇ ਸਾਬਤ ਅਨਾਜ ਦਾ ਵੀ ਸੇਵਨ ਕਰੋ। ਚਿੱਟੀ ਚੀਨੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸ਼ੁੱਧ ਸ਼ਹਿਦ ਅਤੇ ਗੁੜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਕਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਘੱਟ ਪਕਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਸਮ ‘ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੱਕੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਪੱਕੇ ਫਲ ਨਾ ਖਾਓ।
ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਬਲਿਆ ਜਾਂ ਫਿਲਟਰ ਕੀਤਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਦਰਕ ਦੇ ਛੋਟੇ ਟੁਕੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਮਕ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।
ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਹਰੇ ਸਲਾਦ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ। ਨਾਲ ਹੀ ਬਾਸੀ ਭੋਜਨ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਖਾਓ।
ਜਦੋਂ ਵੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਸਾਬਣ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਣ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਹੋ ਸਕੇ ਸਾਫ਼ ਰਹੇਗਾ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਟਾਣੂਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੰਦੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਖਾਓ। ਮੀਟ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਕਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਖਾਓ।
ਬਾਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਫੈਲਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਲੂਲੋਜ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਮਾਨਸੂਨ ਲਈ 5 ਸੁਪਰ ਫੂਡਸ
ਮਾਨਸੂਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੌਰਾਨ ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰ ਡਾਈਟ ‘ਚ ਕੁਝ ਖਾਸ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ: ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਅਨਾਰ, ਮੋਸੰਬੀ, ਨਿੰਬੂ, ਜਾਮੁਨ ਆਦਿ ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ ਦੇ ਚੰਗੇ ਸਰੋਤ ਹਨ। ਵਿਟਾਮਿਨ-ਸੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਹਲਦੀ: ਹਲਦੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੋਲਡਨ ਸਪਾਈਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਾਨਸੂਨ ‘ਚ ਕਿਸੇ ਦਵਾਈ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਸੋਜ ਅਤੇ ਉੱਲੀ ਦੀ ਲਾਗ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।
ਅਦਰਕ ਅਤੇ ਲਸਣ: ਅਦਰਕ ਅਤੇ ਲਸਣ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀ-ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਦਰਕ ਪੇਟ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਾਚਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕੱਪ ਅਦਰਕ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀਣਾ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ: ਬਾਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਿਆਸ ਘੱਟ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 7-8 ਗਲਾਸ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਸਵੇਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਇੱਕ ਗਲਾਸ ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਚੱਮਚ ਸ਼ਹਿਦ ਮਿਲਾ ਕੇ ਪੀਓ। ਨਾਲ ਹੀ ਮੱਖਣ, ਸੂਪ, ਨਾਰੀਅਲ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।
ਮੌਸਮੀ ਫਲ: ਫਲ ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਖਣਿਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਮੌਸਮੀ ਫਲ ਖਾਣਾ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦਿਵਾਉਣਗੇ
ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਫੂਡ ਪੁਆਇਜ਼ਨਿੰਗ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਫੂਡ ਪੋਇਜ਼ਨਿੰਗ ਨੂੰ ਫੂਡ ਬੋਰਨ ਡਿਜ਼ੀਜ਼ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਜਾਂ ਸੜੇ ਹੋਏ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਭੋਜਨ ਬੈਕਟੀਰੀਆ, ਵਾਇਰਸ, ਹੋਰ ਰੋਗਾਣੂਆਂ ਜਾਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਫੂਡ ਪੁਆਇਜ਼ਨਿੰਗ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਘਰੇਲੂ ਨੁਸਖਿਆਂ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ।
ਅਦਰਕ : ਜੇਕਰ ਫੂਡ ਪੋਇਜ਼ਨਿੰਗ ਦੇ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਅਦਰਕ ਦੀ ਚਾਹ ਦਾ ਸੇਵਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਓ। ਇਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ।
ਨਿੰਬੂ: ਨਿੰਬੂ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀ-ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ, ਐਂਟੀ-ਵਾਇਰਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿੰਬੂ ਵਿੱਚ ਐਸਿਡ. ਇਹ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਭੋਜਨ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਚੱਮਚ ਨਿੰਬੂ ਦੇ ਰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੁਟਕੀ ਚੀਨੀ ਮਿਲਾ ਕੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ 2-3 ਵਾਰ ਪੀਓ। ਤੁਸੀਂ ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ‘ਚ ਨਿੰਬੂ ਦਾ ਰਸ ਵੀ ਪੀ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਪਾਚਨ ਤੰਤਰ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਲਸਣ: ਆਪਣੇ ਐਂਟੀ-ਵਾਇਰਲ, ਐਂਟੀ-ਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਫੰਗਲ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਲਸਣ ਭੋਜਨ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਦਸਤ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦਰਦ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਲਸਣ ਦੀਆਂ ਦੋ ਲੌਂਗਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਗਲ ਲਓ।
ਜੀਰਾ: ਜੀਰਾ ਭੋਜਨ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬੇਚੈਨੀ ਅਤੇ ਪੇਟ ਦੇ ਦਰਦ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਚੱਮਚ ਜੀਰੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੱਪ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਬਾਲੋ। ਇਸ ਨੂੰ ਛਾਣ ਕੇ ਉਸ ਵਿਚ ਇਕ ਚੱਮਚ ਧਨੀਆ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਰਸ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਨਮਕ ਮਿਲਾ ਲਓ। ਇਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਦਿਨ ‘ਚ ਦੋ ਵਾਰ ਪੀਓ।