ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਚਾਣਕਿਆਪੁਰੀ ‘ਚ ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ ਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਜੰਗਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਰੀਬ ਡੇਢ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਭੂਤ-ਪ੍ਰੇਤ ਮਾਲਚਾ ਮਹਿਲ ਹੁਣ ਕਾਇਆ ਕਲਪ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਇਸ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮਲਚਾ ਮਹਿਲ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਕੰਮ ਅਗਲੇ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ।
ਦੱਸਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਕੰਮ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਮਲਚਾ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮਲਚਾ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਇਸਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸ਼ਾਨ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਸਾਲ ਲੱਗਣਗੇ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਮਹਿਲ ਦੀ ਬਣਤਰ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਸਤਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਖਰਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਿਲ ਦੇ ਲੁਕਵੇਂ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਈ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਵੀ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਗੁੰਮਨਾਮ ਖੜ੍ਹਾ ਇਹ ਮਲਚਾ ਮਹਿਲ ਰੁੱਖਾਂ ਕਾਰਨ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਹ ਮਹਿਲ ਹੁਣ ਖਾਲੀ ਪਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਭੂਤ-ਪ੍ਰੇਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਆਖਰੀ ਔਰਤ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਵਧ ਦੇ ਨਵਾਬ ਦੀ ਵਾਰਸ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਲ 1985 ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਹਿਲ ਬੇਗਮ ਵਿਲਾਇਤ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਯਾਨੀ ਮਹਿਲ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਬੇਗਮ ਵਿਲਾਇਤ ਮਹਿਲ ਕੋਲ ਸੀ। ਪਰ, 10 ਸਤੰਬਰ 1993 ਨੂੰ, ਬੇਗਮ ਵਿਲਾਇਤ ਮਹਿਲ ਨੇ 62 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰ ਲਈ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਹ ਮਹਿਲ ਖਾਲੀ ਪਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਵੀ ਖਸਤਾ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਸ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸ਼ਾਨ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਪੈਲੇਸ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ ਸ਼ਾਨ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ‘ਚ ਸੈਲਾਨੀ ਇਸ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਅਤੇ ਸੈਰ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਭੂਤ-ਪ੍ਰੇਤ ਮਹਿਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ
ਮਾਲਚਾ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਮਲਚਾ ਵਿਸੜੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ 700 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਫਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਅਵਧ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਨਵਾਬ ਵਾਜਿਦ ਅਲੀ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ 1856 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਆਖਰੀ 26 ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ। 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਜਿਦ ਅਲੀ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਖਿੰਡ ਗਿਆ। ਪਰ 1970 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਬੇਗਮ ਵਿਲਾਇਤ ਮਹਿਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੰਤਾਨ ਦੱਸਿਆ। ਵਿਲਾਇਤ ਮਹਿਲ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਅਵਧ ਦੇ ਆਖਰੀ ਨਵਾਬ ਵਾਜਿਦ ਅਲੀ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਪੜਪੋਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਅਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ’ਤੇ ਕੋਈ ਸੁਣਵਾਈ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨਾ ਸੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਵੀਆਈਪੀ ਲੌਂਜ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਘਰ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅੰਤ ਨੂੰ ਮਲਚਾ ਮਹਿਲ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਮਹਿਲ ਬੇਗਮ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਿੰਸ ਅਲੀ ਰਜ਼ਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਖਾਲੀ ਪਿਆ ਹੈ।