ਜੋਧਪੁਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀ ਦੇਖਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਨੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਘਰ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ।ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਾਲੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ‘ਬਲੂ ਸਿਟੀ’ ਜਾਂ ‘ਸਨ ਸਿਟੀ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।
ਜੋਧਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1459 ਵਿੱਚ ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਰਾਓ ਜੋਧਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਰਾਠੌਰ ਪਰਿਵਾਰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਰਾਓ ਜੋਧਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੇਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਗਿਰਡਿੰਗ ਘਰ ‘ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਂ ’ਤੇ ਪਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਮਾਰਵਾੜ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵੰਡ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਹਨਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭ ਭਾਈ ਪਟੇਲ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਨੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਗਣਰਾਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ
ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਮੇਹਰਾਨਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ, ਰਾਓ ਜੋਧਾ ਡੇਜ਼ਰਟ ਰੌਕ ਪਾਰਕ, ਕੇਲਾਨਾ ਝੀਲ, ਕਦਮ ਖੰਡੀ, ਨਹਿਰੂ ਗਾਰਡਨ, ਮਸੂਰੀਆ ਪਹਾੜੀ, ਮਾਚੀਆ ਜਬਿਕ ਉਦਯਾਨ, ਸੁਰਪੁਰਾ ਡੈਮ, ਮੰਡੋਰ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਰੇਤ ਦੇ ਟਿੱਬੇ, ਬਿਸ਼ਨੋਈ ਅਤੇ ਗੁਡਾ ਪਿੰਡ, ਖੇਜਦਲਾ ਕਿਲਾ, ਫਲੋਦੀ, ਉਮੈਦ ਭਵਨ, ਵਿਸ਼ਵ, ਬਾਲਸਮੰਦ ਝੀਲ, ਅਰਨਾ ਝਰਨਾ ਅਤੇ ਜਸਬੰਤ ਥੜਾ ਆਦਿ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹਨ।
ਜਸਵੰਤ ਥੱਡਾ ਅਤੇ ਉਮੈਦ ਭਵਨ ਪੈਲੇਸ
ਜਸਵੰਤ ਥੱਡਾ ਅਤੇ ਉਮੇਦ ਭਵਨ ਪੈਲੇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀ ਜੋਧਪੁਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਸਵੰਤ ਥਾਡਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਿੱਟੇ ਓਪਲ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਮਹਾਰਾਜ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੂਜੇ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਉਮੈਦ ਭਵਨ ਪੈਲੇਸ ਕਲਾ ਦਾ ਅਦਭੁਤ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਮੈਦ ਸਿੰਘ ਨੇ 1928 ਤੋਂ 1943 ਦਰਮਿਆਨ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੁਨਹਿਰੀ ਪੱਥਰ ਦੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ 64 ਲਗਜ਼ਰੀ ਕਮਰੇ ਅਤੇ ਸੂਈਟਾਂ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵੀ ਹੈ।