ਇਸ ਸਾਵਨ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਾਸਿਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇਹ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਬਾਰਾਂ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਵਣ, ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰਕੇ ਭਗਵਾਨ ਭੋਲੇਨਾਥ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸਵੇਰੇ 5:30 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ 9:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਦੀ ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ।
ਇਹ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗ ਨਾਸਿਕ ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਨਾਸਿਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ 30 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਕਾਲੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੌਤਮ ਰਿਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗੋਦਾਵਰੀ ਦੇ ਸੱਦੇ ‘ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਨਿਵਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਹ ਇੱਥੇ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਮਿਥਿਹਾਸ
ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਜਯੋਤਿਰਲਿੰਗ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਹਮਾ, ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਤੇ ਰੁਦਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਚਿਹਰੇ ਅਵਤਾਰ ਹਨ। ਇਹ ਤ੍ਰਿਦੇਵ ਲਿੰਗਮ ਸੋਨੇ ਦੇ ਮੁਖੌਟੇ ਉੱਤੇ ਰੱਖੇ ਗਹਿਣੇ ਨਾਲ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਿਸ਼ੀ ਗੌਤਮ ਬ੍ਰਹਮਗਿਰੀ ਪਰਬਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਹਿਲਿਆ ਕੋਲ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਘੜਾ ਸੀ ਜੋ ਕਦੇ ਖਾਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਈਰਖਾ ਕਰਕੇ ਗੋਤਮ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਗਾਂ ਭੇਜ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਗਊ ਹੱਤਿਆ ਦੇ ਪਾਪ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ, ਗੌਤਮ ਰਿਸ਼ੀ ਨੇ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਘੋਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਿਵ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ।
ਗੌਤਮ ਨੇ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮਗਿਰੀ ਵਿਖੇ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਗੰਗਾ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਜੋ ਗਊਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਦੇ ਪਾਪ ਧੋਤੇ ਜਾ ਸਕਣ। ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ ਬ੍ਰਾਮਗਿਰੀ ਵਿੱਚ ਗੰਗਾਡਵਾ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਵਹਿਣ ਲੱਗੀ। ਤ੍ਰਿੰਬਕੇਸ਼ਵਰ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 3000 ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਬ੍ਰਹਮਗਿਰੀ ਪਹਾੜੀ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਨੂੰ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਵਾ ਬਾਜੀਰਾਓ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।