World Heritage Day : ਆਪਣੀਆਂ ਸੁੰਦਰ ਝੀਲਾਂ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਝੀਲ ਸ਼ਹਿਰ ਉਦੈਪੁਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜੁਗਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਹਰ ਗਲੀ ਅਤੇ ਹਰ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ।
ਹਰ ਸਾਲ 18 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਰਾਸਤ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਸਿਟੀ ਪੈਲੇਸ: ਮਹਾਰਾਣਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੂਜੇ ਦੁਆਰਾ 1559 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਹ ਪੈਲੇਸ 55 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ। ਇਸਦੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਵਾੜੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦੀ ਮੀਨਾਕਾਰੀ, ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਦਾ ਕੰਮ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਦਾ ਕੰਮ ਬੇਮਿਸਾਲ ਹੈ। ਮੇਵਾੜ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਂ: ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ 9 ਵਜੇ ਤੱਕ।
ਬਗੋਰ ਕੀ ਹਵੇਲੀ: ਗੰਗੌਰ ਘਾਟ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ, ਇਸ ਹਵੇਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਅਤੇ ਕਠਪੁਤਲੀ ਘਰ ਹੈ ਜੋ ਮੇਵਾੜੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸ਼ਾਮ ਇੱਥੇ ਰਵਾਇਤੀ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਨਾਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 1923 ਵਿੱਚ, ਬੁੱਧ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਫਿਲਮ “ਲਾਈਟਸ ਆਫ਼ ਏਸ਼ੀਆ” ਵੀ ਇੱਥੇ ਸ਼ੂਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਮਾਂ: ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ।
ਜਗਦੀਸ਼ ਮੰਦਿਰ: 1651 ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਣਾ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਹ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਮੰਦਿਰ ਮੇਰੂ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਮੱਧਯੁਗੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਗਾਈਡਬੁੱਕ ਸਨ। ਸਮਾਂ: ਸਵੇਰੇ 5 ਵਜੇ ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 1 ਵਜੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 4 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ 10:30 ਵਜੇ ਤੱਕ।
ਮਹਾਸਤੀਆਂ: ਇੱਥੇ ਮੇਵਾੜ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀਆਂ ਛਤਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਾਨ, ਲਗਭਗ 2500 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ, ਅਹਾਰ ਸਭਿਅਤਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਗੰਗੂ ਕੁੰਡ ਇਸਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਸਹੇਲਿਓਂ ਕੀ ਬਾੜੀ: 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਇਹ ਬਾਗ਼ ਰਾਣੀਆਂ ਲਈ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਫੁਹਾਰੇ ਅਤੇ ਕੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਬਣੀਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਮੰਤਰਮੁਗਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਮਾਂ: ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ 8 ਵਜੇ ਤੱਕ।
ਗੁਲਾਬ ਬਾਗ: ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਠੰਡਾ ਇਲਾਕਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਇਹ ਬਾਗ਼ ਮਹਾਰਾਣਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਫਤਿਹ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਨਵਲੱਖਾ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਸਵਾਮੀ ਦਯਾਨੰਦ ਸਰਸਵਤੀ ਨੇ ‘ਸਤਿਆਰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼’ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਸਮਾਂ: ਸਵੇਰੇ 5 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਤੱਕ।
ਸੱਜਣਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ (ਮਾਨਸੂਨ ਪੈਲੇਸ): ਅਰਾਵਲੀ ਦੇ ਬਾਂਸਦਾ ਚੋਟੀ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ, ਇਸ ਚਿੱਟੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਤਾਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ, ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਮਾਂ: ਸਵੇਰੇ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ ਤੱਕ।