ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਡਿਜੀਟਲ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਧੋਖਾਧੜੀ ਵੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਾਈਬਰ ਠੱਗ ਧੋਖਾਧੜੀ ਲਈ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਹੱਥਕੰਡੇ ਅਪਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਏਟੀਐਮ ਜਾਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਕਾਰਡ ਬਾਰੇ ਵੀ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨੂੰ ਅਪਡੇਟ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਧੋਖਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਕੇਵਾਈਸੀ ਅਤੇ ਕਦੇ ਲਾਟਰੀ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਮ ਮਾਮਲਾ ਹੈ ਲਾਟਰੀ। ਠੱਗਾਂ ਦਾ ਫੋਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕਾਰ ਜਿੱਤ ਲਈ ਹੈ ਜਾਂ ਲੱਖਾਂ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਟਰੀ ਨਿਕਲੀ ਹੈ। ਭੋਲੇ-ਭਾਲੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਪਾਈਆਂ-ਪੱਟੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰਕੇ ਖਰਚ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਆਨਲਾਈਨ ਧੋਖਾਧੜੀ
ਇਹ ਠੱਗ ਲਾਟਰੀ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੂਰਖ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲਾਟਰੀ ਦੇ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਲਈ ਲਿੰਕ ਭੇਜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ‘ਤੇ ਕਲਿੱਕ ਕਰਕੇ ਯੂਪੀਆਈ ਪਿੰਨ ਦਰਜ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਇਸ ਲਿੰਕ ‘ਤੇ ਯੂਪੀਆਈ ਪਿੰਨ ਦਾਖਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਸਾਈਬਰ ਠੱਗਾਂ ਕੋਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਸਾਰੀ ਰਕਮ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, NPCI ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। NPCI ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੈਸੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ UPI PIN ਦਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। UPI ਪਿੰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੁਹਾਡੇ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਜਾਂ ਕੋਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ UPI ਪਿੰਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਕੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ।
UPI ਪਿੰਨ ਮੋਬਾਈਲ ਵਾਲਿਟ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ
UPI ਪਿੰਨ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨੂੰ ਇਹ ਚਾਬੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਡਾ ਖਾਤਾ ਖਾਲੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਔਨਲਾਈਨ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਲਈ, UPI ਦੀ ਸੇਵਾ ਲੈਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵਰਚੁਅਲ ਭੁਗਤਾਨ ਪਤਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਲਿੰਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਰਚੁਅਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦਾ ਪਤਾ ਤੁਹਾਡਾ ਵਿੱਤੀ ਪਤਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਬੈਂਕ ਖਾਤਾ ਨੰਬਰ, ਬੈਂਕ ਦਾ ਨਾਮ ਜਾਂ IFSC ਕੋਡ ਆਦਿ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।
UPI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ, ਤੁਹਾਨੂੰ UPI ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਐਪ ਨੂੰ ਡਾਊਨਲੋਡ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਸਹੂਲਤ Paytm, PhonePe, Google Pay, Amazon Pay, BHIM ਸਮੇਤ ਕਈ ਐਪਸ ‘ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਇਸ ਸਹੂਲਤ ਦਾ ਲਾਭ ਲੈਣ ਲਈ, ਤੁਹਾਡਾ ਮੋਬਾਈਲ ਨੰਬਰ ਬੈਂਕ ਖਾਤੇ ਨਾਲ ਲਿੰਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।