ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੁੰਦਰ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਸਵਰਗ ਦਾ ਰਸਤਾ ਸਿੱਧਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸੁੰਦਰ ਨਜ਼ਾਰਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਨਮੋਹਕ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪਿੰਡ ਮਾਨਾ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਘਰੇਲੂ ਸੈਲਾਨੀ ਸਗੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੈਲਾਨੀ ਵੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਖਣ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਸਰਸਵਤੀ ਅਤੇ ਅਲਕਨੰਦਾ ਨਦੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗਮ ਵੀ ਇੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਥੇ ਕਈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਗੁਫਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ ਉਚਾਈ 18,000 ਫੁੱਟ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇਖਣ ਯੋਗ ਹੈ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ’ਤੇ ਵਸੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੱਚੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਆਉਂਦੀ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਥੇ ਪੱਕੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਸੈਲਾਨੀ ਇੱਥੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚਮੋਲੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਮਾਨ ਦੇ ਆਖਰੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵੀ ਕਾਫੀ ਠੰਡ ਹੈ। ਬਰਫ਼ਬਾਰੀ ਕਾਰਨ ਇਹ ਥਾਂ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ ਢਕੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਸਰਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੇਠਾਂ ਸਥਿਤ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵੱਲ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਪਾਂਡਵ ਸਵਰਗ ਚਲੇ ਗਏ –
ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਭੀਮਪੁਲ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਾਂਡਵਾਂ ਨੇ ਸਵਰਗ ਜਾਣ ਲਈ ਇਹ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਦੋ ਪਹਾੜੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਖਾਈ ਵੀ ਹੈ, ਪਾਂਡਵਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਭੀਮ ਨੇ ਇੱਥੇ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਰੱਖ ਕੇ ਪੁਲ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ ਇਸ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਦਾ ਰਸਤਾ ਸਮਝ ਕੇ ਵਰਤਦੇ ਹਨ।
ਮਾਨਾ ਦੀ ਆਖਰੀ ਦੁਕਾਨ ਚਾਹ
ਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਾਹ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਬੋਰਡ ‘ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ‘ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਖਰੀ ਚਾਹ ਦੀ ਦੁਕਾਨ’। ਦੂਰੋਂ-ਦੂਰੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਬੜੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਾਲ ਇਸ ਦੁਕਾਨ ਅੱਗੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿਚਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਕੋਈ ਰਸਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਤੁਸੀਂ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰੋਗੇ।