ਕਾਲਕਾ ਦੇਵੀ (ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ) ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ, ਕਾਲਕਾਜੀ ਮੰਦਰ ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕਾਲਕਾਜੀ ਦੇ ਗੁਆਂਢ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਦੱਖਣੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਹਿਰੂ ਪਲੇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਟਸ ਟੈਂਪਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਹਾਈ ਮੰਦਿਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਾਲਕਾਜੀ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਕੁਝ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਜਾਵੋਗੇ।
ਗਾਂ ਮਾਂ ਦੀ ਪਿੰਡੀ ‘ਤੇ ਆ ਕੇ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੀ ਸੀ।
ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਾੜੀ ਸਥਾਨ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇੱਥੇ ਗਾਵਾਂ ਵਰਗੇ ਜਾਨਵਰ ਚਰਾਉਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਗਾਂ ਆ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਨਾਲ ਨਹਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਸਿੱਧਪੀਠ ਦੀ ਪੂਜਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ।
ਇਹ ਮੰਦਰ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ-
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੰਦਰ ਮਹਾਭਾਰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੰਦਰ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ 1764 ਈ. ਸਥਾਨਕ ਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਂਡਵਾਂ ਅਤੇ ਕੌਰਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ, ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨਚੀ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਮੁੜ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਤੋਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਪੈਸੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੁਰੰਮਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਮਾਤਾ ਦੇ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੇ ਕੁੱਲ ਬਾਰਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਹਨ, ਜੋ ਬਾਰਾਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਮੰਦਰ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਸਿੱਧੀਪੀਠ ਕਾਲਕਾਜੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਸੂਰਜ ਗ੍ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਜਿੱਥੇ ਦੂਜੇ ਮੰਦਰ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਕਾਲਕਾਜੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਾਲਕਾ ਦੇਵੀ ਕਾਲਚਕ੍ਰ ਦੀ ਦੇਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਗ੍ਰਹਿ ਚਲਦੇ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸਦੀਵੀ ਲਾਟ ਜਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਾਲਕਾਜੀ ਮੰਦਿਰ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੈ?
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਨੇ ਤੋਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਕਾਲਕਾਜੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇਖਣ ਲਈ ਸਥਾਨ –
ਲੋਟਸ ਟੈਂਪਲ ਕਾਲਕਾ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਕਾਲਕਾਜੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਭੈਰੋਂ ਮੰਦਰ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇੱਥੇ ਕੈਲਾਸ਼ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।