ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਵੀ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ। ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਸੈੱਲ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਵਿੱਚ ਵਧਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ, ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਇੱਕ ਨਰਮ ਸਪੰਜੀ ਪਦਾਰਥ ਹੈ ਜੋ ਕੁਝ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਅਸਧਾਰਨ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਦੇ ਵੀ ਪਰਿਪੱਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਇਹ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚਿੱਟੇ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲ (ਲਿਊਕੋਸਾਈਟਸ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਸਧਾਰਨ ਸੈੱਲ ਆਪਣੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਅਸਧਾਰਨ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸੰਕਰਮਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੀਮੀਆ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕੈਂਸਰ ਸੈੱਲ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ-
ਤੀਬਰ ਲਿਮਫੋਸਾਈਟਿਕ ਲਿਊਕੇਮੀਆ – ਇਹ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ।
ਤੀਬਰ ਮਾਈਲੋਜੀਨਸ ਲਿਊਕੇਮੀਆ – ਇਹ ਲੇਕੇਮੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ ਹੈ।
ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਜਾਂ ਮਿਕਸਡ ਲਿਊਕੇਮੀਆ – ਇਹ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੀ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਕਿਸਮ ਹੈ।
ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਮਾਈਲੋਜੀਨਸ ਲਿਊਕੇਮੀਆ – ਇਹ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਘੱਟ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਲਿਮਫੋਸਾਈਟਿਕ ਲਿਊਕੇਮੀਆ – ਇਸ ਕਿਸਮ ਦਾ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜੁਵੇਨਾਇਲ ਮਾਈਲੋਮੋਨੋਸਾਈਟਿਕ ਲਿਊਕੇਮੀਆ – ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਵਿਕਾਸ ਵੀ ਹੌਲੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦਾ ਸਹੀ ਕਾਰਨ ਅਜੇ ਤੱਕ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਜੀਨ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਯਾਨੀ ਇਹ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਹ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਸੈੱਲਾਂ ਦੇ ਜੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕੀ ਹਨ?
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੋਨ ਮੈਰੋ, ਖੂਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਟਿਸ਼ੂਆਂ ਅਤੇ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੈਂਸਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਿੰਫ ਨੋਡਸ (ਬਾਂਹਾਂ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ), ਜਿਗਰ, ਤਿੱਲੀ, ਦਿਮਾਗ, ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ, ਮਸੂੜੇ ਅਤੇ ਚਮੜੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੇ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਲੱਛਣ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ:
ਚਮੜੀ ਦਾ ਪੀਲਾ ਹੋਣਾ
ਥੱਕਿਆ ਜਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ
ਚੱਕਰ ਆਉਣਾ
ਸਿਰ ਦਰਦ
ਸਾਹ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ
ਅਕਸਰ ਜਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲਾਗ
ਬੁਖਾਰ ਹੋਣਾ
ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸੱਟ ਲੱਗਣਾ ਜਾਂ ਖੂਨ ਵਗਣਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨੱਕ ਜਾਂ ਮਸੂੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਨਿਕਲਣਾ
ਹੱਡੀਆਂ ਜਾਂ ਜੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ
ਸੁੱਜਿਆ ਪੇਟ
ਭੁੱਖ ਦੀ ਕਮੀ
ਭਾਰ ਘਟਾਉਣਾ
ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ
ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਘੱਟ ਖੂਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ, ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਜਾਂ ਲਾਗ ਲਈ ਬਿਹਤਰ ਇਲਾਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹੇਠਾਂ ਦੱਸੇ ਗਏ ਇਲਾਜ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ –
ਜੇ ਖੂਨ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੈ, ਤਾਂ ਖੂਨ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਖੂਨ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਖੂਨ ਵਹਿਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਲੇਟਲੈਟਸ ਲਈ ਖੂਨ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਐਂਟੀਬਾਇਓਟਿਕਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਲਿਊਕੇਮੀਆ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਕਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖ ਕੇ ਇਲਾਜ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ, ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਥੈਰੇਪੀ, ਸਟੈਮ ਸੈੱਲ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਦੇ ਨਾਲ ਹਾਈ ਡੋਜ਼ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ, ਟਾਰਗੇਟਿਡ ਥੈਰੇਪੀ, ਇਮਿਊਨੋਥੈਰੇਪੀ, ਸਪੋਰਟਿਵ ਕੇਅਰ ਆਦਿ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।