ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਗਰਮਾਉਂਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਬਨਾਰਸ ਦੇ ਕਈ ਮੁਸਲਿਮ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ-ਦੋ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਾਵਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨਾਨੰਦ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਹੈ, ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਦਲਣ ਦੀ ਮੰਗ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਪੈਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਬਦਲਣਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਇਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁਸਲਿਮ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਜਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਰੱਖਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ? ਆਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।
– ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਆਓ ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੀਏ, ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਅਨੰਤ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪਦਮਨਾਭ ਸਵਾਮੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇਵਤਾ ਹਨ। ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਰਾਜ ਕੇਰਲ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਸਿਰੇ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੀਚਾਂ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮਾਰਕਾਂ, ਬੈਕਵਾਟਰਾਂ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।
– ਅਗਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੇ ਚੰਡੀ ਰੂਪ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਦੇਵੀ ਚੰਡੀ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ। ਇਸਨੂੰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਲੇ ਕੋਰਬੁਜ਼ੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
– ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜਬਲਪੁਰ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਦੇਵਤੇ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਰਿਸ਼ੀ ਜਬਾਲੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਬਲਪੁਰ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਾਮ ਤ੍ਰਿਪੁਰੀ ਅਤੇ ਤੇਵਰ ਪਿੰਡ ਸੀ। ਇੱਥੋਂ ਨਰਮਦਾ ਨਦੀ ਲੰਘਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭੇਦਾਘਾਟ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।
-ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕਾਨਪੁਰ ਨੂੰ ‘ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੈਨਚੇਸਟਰ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਨਪੁਰ ਦਾ ਅਸਲੀ ਨਾਮ ‘ਕਾਨ੍ਹਾਪੁਰ’ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਨਾਮ ਸੰਬੰਧੀ ਦੋ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਮਾਨਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਕਾਨ੍ਹਾਪੁਰ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਮ ਕਾਨ੍ਹਾ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
– ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਮਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਵੀ ਮੁੰਬਾ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਉਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਬੱਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ‘ਤੇ ਮੁੰਬਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਹੈ। ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵਾਸੀ ਮੁੰਬਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
– ਨੈਨੀਤਾਲ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਂ ਨੈਨੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
– ਮੰਗਲੌਰ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਂ ਮੰਗਲਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
– ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਾਂਗ, ਸ਼ਿਮਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸ਼ਿਮਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਂ ਕਾਲਿਕਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਸ਼ਾਮਲਾ ਅਵਤਾਰ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ‘ਸ਼ਮਲਾ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਿਮਲਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
– ਹਰਿਦੁਆਰ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਨਾਮ ਹੈ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਨੂੰ ਮਾਇਆਪੁਰੀ, ਕਪਿਲਾ, ਗੰਗਾਦੁਆਰ ਅਤੇ ਹਰਦੁਆਰ ਵਰਗੇ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਨੂੰ ਚਾਰ ਧਾਮ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਯਾਨੀ ਕਿ ਹਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਹਰਿਦੁਆਰ ਵਿੱਚੋਂ ਹੋ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।