ਡੈਸਕ- ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਦਾ ਪੈਰਿਸ ਓਲੰਪਿਕ 2024 ‘ਚ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਕਨਾਚੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੇ 50 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਵਰਗ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ‘ਚੋਂ ਅਯੋਗ ਠਹਿਰਾਏ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਕੋਰਟ ਆਫ ਆਰਬਿਟਰੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸਪੋਰਟਸ (ਸੀ.ਏ.ਐੱਸ.) ‘ਚ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ‘ਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ 9 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸੁਣਵਾਈ ਹੋਈ ਪਰ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਖਰਕਾਰ ਵਿਨੇਸ਼ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਇਆ। CAS ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਓਲੰਪਿਕ ਕਮੇਟੀ (IOC) ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ (UWW) ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਦੇਣ ਦੀ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਕਰੀਅਰ ਦਾ ਵੀ ਮਾੜਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ।
ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀਏਐਸ ਐਡ-ਹਾਕ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਨੇ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ, 9 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ 5.30 ਵਜੇ (ਭਾਰਤੀ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ) ਸੁਣਵਾਈ ਹੋਈ ਜੋ 3 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ। ਇਹ ਸੁਣਵਾਈ CAS ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਆਰਬੀਟ੍ਰੇਟਰ ਡਾਕਟਰ ਐਨਾਬੈਲ ਬੇਨੇਟ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋਈ। ਫਰਾਂਸ ਦੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਟੀਮ ਨੇ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਕੇਸ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਨਾਲ ਹੀ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀਨੀਅਰ ਵਕੀਲ ਹਰੀਸ਼ ਸਾਲਵੇ ਅਤੇ ਵਿਦੁਸ਼ਪਤ ਸਿੰਘਾਨੀਆ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਓਲੰਪਿਕ ਸੰਘ (IOA) ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਕੇਸ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਫੈਸਲਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਇਸਨੂੰ 10 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਟਾਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੈਸਲਾ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਮੁੜ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਕਿ ਫੈਸਲਾ 13 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਫਿਰ 13 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਤੀਜੀ ਵਾਰ 16 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਟਾਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਕੀ ਸੀ ਮਾਮਲਾ?
ਵਿਨੇਸ਼ ਫੋਗਾਟ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾਵਾਂ ਦੇ 50 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਭਾਰ ਵਰਗ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਵੀਰਵਾਰ 7 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਫਾਈਨਲ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਵਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦਾ ਵਜ਼ਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸੀਮਾ ਤੋਂ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਵੱਧ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਤੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਵਰਲਡ ਰੈਸਲਿੰਗ (ਯੂ.ਡਬਲਯੂ.ਡਬਲਯੂ.) ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕੋਈ ਵੀ ਪਹਿਲਵਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਪਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਤੋਂ ਅਯੋਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਤਮਗਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ।
ਵਿਨੇਸ਼ ਨਾਲ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੂੰ ਫਾਈਨਲ ‘ਚ ਪਹੁੰਚਣ ‘ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਜੋ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਮਿਲਣਾ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ‘ਚੋਂ ਆਖਰੀ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ 7 ਅਗਸਤ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੀਏਐਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਪੀਲ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫਾਈਨਲ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੌਕਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸੀਏਐਸ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਫਾਈਨਲ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਰੋਕ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਨੇਸ਼ ਦੀ ਅਪੀਲ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਲੈ ਲਈ
ਇਸ ਅਪੀਲ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਹੀ ਦਿਨ 29 ਸਾਲ ਦੀ ਵਿਨੇਸ਼ ਨੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਉਸ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਲੜਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਇਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤਗਮਾ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਗਿਆ। ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਦਖਲ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਭਾਰਤੀ ਓਲੰਪਿਕ ਸੰਘ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਪੀਟੀ ਊਸ਼ਾ ਨਾਲ ਵੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮਾਮਲੇ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮੰਗੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਸੰਭਵ ਮਦਦ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।