ਗੋਪੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ: ਅੱਜ ਧਾਰਮਿਕ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇੱਥੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸਾਲ ਭਰ ਸ਼ਿਵ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਵੜ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਨੌਵੀਂ ਅਤੇ ਗਿਆਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਤੂਰੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਓ ਧਾਰਮਿਕ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ।
ਇਹ ਮੰਦਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਗੋਪੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਰ ਗੋਪੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਪੈਦਲ ਮਾਰਗ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਨਾਗਰ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੀ ਕਲਾ ਹਿਮਾਦਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹਨ ਜੋ ਨੇਪਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਰਾਜਾ ਅਨੇਕਮਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਵੀ ਹਨ। ਪੰਚਕੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਬਹੁਤ ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ?
ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਦਾ 5 ਮੀਟਰ ਲੰਬਾ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਗਈਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵੈ-ਨਿਰਮਿਤ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ ਹੈ ਜੋ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ।
ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪਰਸ਼ੂਰਾਮ ਅਤੇ ਭੈਰਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ।
ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਨੂੰ ਤਜਨੀ ਦੀ ਉਂਗਲੀ ਨਾਲ ਛੂਹਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਕੰਬਦਾ ਹੈ।
ਵੈਤਰਣੀ ਕੁੰਡ ਗੋਪੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪਹਾੜੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਕਲਾ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਸਾਲ ਭਰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਕਾਮਦੇਵ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਤੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਤਾਂ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਜੋ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਇਸ ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਲੋਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਕਾਮਦੇਵ ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਰਤੀ ਨੇ ਗੋਪੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ।