ਸੋਲਾਪੁਰ: ਸੋਲਾਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੋਲਾਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਸੋਲਾਪੁਰ ਤਾਲੁਕ ਵਿੱਚ ਭੀਮਾ ਅਤੇ ਸੀਨਾ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਹਤਰਸੰਗ ਕੁਡਲ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਵਿਜੇਪੁਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ‘ਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਸੋਲਾਪੁਰ ਤੋਂ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਬਰੂਰ ਫਾਟਕ ਤੋਂ ਦਸ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਹਤਰਸੰਗ ਕੁਡਾਲ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਯਮਦੇ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹਤਰਸੰਗ ਕੁਡਾਲ
ਹਤਰਸੰਗ ਕੁਡਾਲ ਧਾਰਮਿਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਗਮੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਹਰਿਹਰੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਿਰ ਨਾਮ ਦੇ ਦੋ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹਨ। ਹਤਰਸੰਗ ਕੁਡਲ ਇਸਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ, ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਮੂਰਤੀ ਅਤੇ ਮੂਰਤੀ ਕਲਾ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਥੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਲਈ ਵੀ ਸੈਲਾਨੀ ਅਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਗਮੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਿਰ ਚਾਲੂਕਿਆ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ
ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਗਮੇਸ਼ਵਰ ਮੰਦਿਰ ਹਤਰਸੰਗ ਕੁਡਲ ਵਿੱਚ ਦੋ ਨਦੀਆਂ ਭੀਮਾ ਅਤੇ ਸੀਨਾ ਦੇ ਸੰਗਮ ਉੱਤੇ ਬਣਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਚਾਲੂਕਿਆ ਕਾਲ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਕੁਟਾ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਪੈਰਾਂ ਵਾਲਾ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਮੁਰਲੀਧਰ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇਵਕੋਸ਼ਠ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਵਰਗ ਮੰਡਪ ਦੀ ਛੱਤ ‘ਤੇ ਸਵਰਗਾਸੁੰਦਰੀ, ਗੰਧਰਵ, ਕਿੰਨਰ, ਯਕਸ਼, ਵਿਦਿਆਧਰ, ਭਰਭਾਕਰ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅਦਭੁਤ ਅਤੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਮੂਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਸਵਰਗ ਮੰਡਪ ਵਿੱਚ ਹੀ ਕਾਲਭੈਰਵਨਾਥ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੂਰਤੀ ਹੈ।