Amritsar History and Tourist Places: ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1579 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ 230 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਚੌਥੇ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਵੀ ਖਾਸ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੀਤਾ ਨੇ ਇੱਥੇ ਮਹਾਂਰਿਸ਼ੀ ਵਾਲਮੀਕਿ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਸੀਤਾ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਲਵ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨੂੰ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ੍ਰੀ ਦੁਰਗਿਆਨਾ ਮੰਦਿਰ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਰਗਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਅਕਸਰ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸਥਿਤ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਚੌਥੇ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਤਾਲਾਬ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਵਾਇਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਮੁਗ਼ਲ ਸ਼ਾਸਕ ਅਕਬਰ ਨੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤਾਲਾਬ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਤਾਲਾਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬਣਿਆ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੰਦਰ ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਰਜੁਨਦੇਵ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿੱਖ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਹਨ।
ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦਾ ਸਾਕਾ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਨਿਹੱਥੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ‘ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ। ਇਹ ਘਟਨਾ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1919 ਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2000 ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੇਕਸੂਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਚਲੀ ਗਈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਅਮੀਰ ਪਕਵਾਨਾਂ, ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਦਰਾਂ, ਲੋਕ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 11 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੱਛਮ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਰਾਮ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਇਕ ਵੱਡਾ ਤਾਲਾਬ ਅਤੇ ਕਈ ਮੰਦਰ ਹਨ। ਇਸ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਕਾਰਤਿਕ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਚਾਰ ਦਿਨ ਦਾ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸੈਲਾਨੀ ਸਥਾਨ
ਹਰ ਸਾਲ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸੈਲਾਨੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਘੁੰਮਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸੈਲਾਨੀ ਇੱਥੇ ਗੋਲਡਨ ਟੈਂਪਲ, ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਸਾਹਿਬ ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ, ਜਲਿਆ ਬਾਲਾ ਬਾਗ, ਰਾਮ ਤੀਰਥ ਮੰਦਿਰ, ਦੁਰਗਿਆਣਾ ਮੰਦਿਰ, ਬਾਘਾ ਬਾਰਡਰ, ਪਾਰਟੀਸ਼ਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਹਰੀਕਾ ਵੈਟਲੈਂਡ ਬਰਡ ਸੈਂਚੁਰੀ, ਗੋਵਿੰਦਗੜ੍ਹ ਕਿਲਾ, ਸਿੱਧ ਸ਼ਕਤੀ ਪੀਠ ਲਾਲ ਮਾਤਾ ਮੰਦਿਰ, ਇਸਕਾਨ ਮੰਦਿਰ ਅਤੇ ਤਰਨਤਾਰਨ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਆਦਿ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਪਰਾਠੇ, ਚਿਕਨ ਟਿੱਕਾ, ਤੰਦੂਰੀ ਚਿਕਨ ਅਤੇ ਲੱਸੀ ਦਾ ਸਵਾਦ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ।
ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਹੈ?
ਸੈਲਾਨੀ ਬੱਸ, ਜਹਾਜ਼ ਅਤੇ ਰੇਲ ਰਾਹੀਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਰਾਜਾ ਸਾਂਸੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ 11 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦਿੱਲੀ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, ਜੰਮੂ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਦੁਬਈ, ਲੰਡਨ, ਟੋਰਾਂਟੋ ਅਤੇ ਤਾਸ਼ਕੰਦ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਉਡਾਣਾਂ ਹਨ। ਰੇਲਗੱਡੀ ਰਾਹੀਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਦਿੱਲੀ, ਮੁੰਬਈ, ਚੇਨਈ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ, ਕੋਲਕਾਤਾ, ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸੜਕ ਰਾਹੀਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੂਬਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਨਿਯਮਤ ਬੱਸਾਂ ਮਿਲਣਗੀਆਂ।