International Everest Day 2023: ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਵਰੈਸਟ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 29 ਮਈ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ 1953 ਵਿੱਚ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੇ ਦੋ ਪਰਬਤਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਨਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਇਮ ਕੀਤੇ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਵਰੇਸਟ ਦਿਵਸ ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ ਹੈ ਜੋ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਜਾਓਗੇ।
ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਬਾਰੇ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੱਥ
ਐਵਰੈਸਟ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਲੋਕ ਐਡਮੰਡ ਹਿਲੇਰੀ (ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ) ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਤਿੱਬਤੀ ਗਾਈਡ ਤੇਨਜ਼ਿੰਗ ਨੌਰਗੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1953 ‘ਚ ਪਹਾੜ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਰਿਕਾਰਡ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਵੇਖਣਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮਹਾਨ ਤਿਕੋਣਮਿਤੀ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਤਿੱਬਤੀ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ‘ਚੋਮੋਲੁੰਗਮਾ ਜਾਂ ਕੋਮੋਲੰਗਮਾ’ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਦੇਵੀ। ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦਾ ਨੇਪਾਲੀ ਨਾਮ ਸਾਗਰਮਾਥਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੱਥੇ। ਪਹਾੜ ਹੁਣ ਸਾਗਰਮਾਥਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦਾ ਨਾਂ ਜਾਰਜ ਐਵਰੈਸਟ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ 1830 ਤੋਂ 1843 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰਵੇਖਣ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਟੀਮ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ।
ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਖੋਜ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਵੇਖਣਕਾਰ ਅਤੇ ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਾਧਾਨਾਥ ਸਿਕਦਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਲਗਭਗ 450 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਹਿਮਾਲਿਆ ਤੋਂ ਵੀ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ।
ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ ਚੀਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸੁੰਦਰ ਨੇਪਾਲ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਹਰ 10,000 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 20 – 30 ਮੀਟਰ ਵਧਦੀ ਹੈ। ਕਹਿਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪਹਾੜ 20 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਦੀ ਦੀ ਉਚਾਈ ਨਾਲ ਵਧਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਤਲ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ ਹੈ, ਪਰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਹਾੜ ਮੌਨਾ ਕੇਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਹਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਹੈ। ਪਹਾੜ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ 6,000 ਮੀਟਰ (20,000 ਫੁੱਟ) ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਤਾਪਮਾਨ ਸਾਲ ਭਰ ਮਾਈਨਸ 30 ਜਾਂ 40 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਿਖਰ ‘ਤੇ ਹਵਾ ਵਿਚ ਪੂਰਬੀ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦੀ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਵਾਵਾਂ 200 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 1953 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਫਲ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸ਼ੇਰਪਾ ਗਾਈਡ ਸਨ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।
ਲਗਭਗ 800 ਲੋਕ ਸਾਲਾਨਾ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਚੋਟੀ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗ੍ਰੇਟ ਤਿੱਬਤ ਟੂਰ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, 7,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
16 ਮਈ 1975 ਨੂੰ, ਜਾਪਾਨੀ ਜੰਕੋ ਤਾਨਾਬੇ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਢਲਾਨ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ‘ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ।