ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਰਤਨ, ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ, ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅੱਜ ਆਪਣਾ 94ਵਾਂ ਜਨਮਦਿਨ ਮਨਾ ਰਹੀ ਹੈ। 6 ਫਰਵਰੀ 2022 ਨੂੰ ਉਹ ਕੋਰੋਨਾ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਸਦਾ ਲਈ ਛੱਡ ਗਈ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸਦੀਆਂ ਤੱਕ ਗੂੰਜਦੀ ਰਹੇਗੀ। 28 ਸਤੰਬਰ 1929 ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੱਧ-ਵਰਗੀ ਮਰਾਠਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਲਤਾ ਦੀਦੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਾਲ 1942 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਮਹਿਲ ਦੇ ਗੀਤ ‘ਆਏਗਾ ਆਨੇ ਵਾਲਾ’ ਤੋਂ ਪਛਾਣ ਮਿਲੀ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 36 ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੀਤ ਗਾਏ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਅੱਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮਦਿਨ ‘ਤੇ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਖਾਸ ਗੱਲਾਂ।
ਜਦੋਂ ਲਤਾ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਮਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਝਿੜਕ ਕੇ ਵਿਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਸੀ।
ਲਤਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਇੱਕ ਗਾਇਕ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ ਸੀ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿ ਲਤਾ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀਨਾਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ ਗਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲਤਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਡਰਦੀ ਸੀ, ਉਹ ਰਸੋਈ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਆਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਗਾ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਸੀ । ਮਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝਿੜਕ ਕੇ ਵਿਦਾ ਕਰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਪਾਸੇ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਸੱਚ ਹੋਈ
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਮੀਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਹਿਰਦੇਨਾਥ ਦੀ ਉਮਰ ਸਿਰਫ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਸ਼ਾਇਦ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਗਾਇਕ ਬਣਦੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਲਤਾ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਜੋਤਸ਼ੀ ਸੀ, ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਤਾ ਨੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਮੀਨਾ ਨਾਲ ਮੁੰਬਈ ਆ ਗਈ ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਵਿਨਾਇਕ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 1942 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ‘ਪਹਿਲੀ ਮੰਗਲਾਗੋਰ’ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਹੀਰੋ-ਹੀਰੋਇਨ ਦੀ ਭੈਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਅਨੰਦ ਨਹੀਂ ਲਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ‘ਲਵ ਇਜ਼ ਬਲਾਈਂਡ’ ਲਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਅਟਕ ਗਈ।
ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਗਾਉਣ ਲਈ 25 ਰੁਪਏ ਮਿਲੇ
ਲਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਟੇਜ ‘ਤੇ ਗਾਉਣ ਲਈ 25 ਰੁਪਏ ਮਿਲੇ ਸਨ। ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਮਾਈ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। ਲਤਾ ਜੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1942 ‘ਚ ਮਰਾਠੀ ਫਿਲਮ ‘ਕਿਤੀ ਹਸਲ’ ਲਈ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਲਤਾ ਦੇ ਭਰਾ ਹਿਰਦੇਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਊਸ਼ਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ, ਮੀਨਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਅਤੇ ਆਸ਼ਾ ਭੌਂਸਲੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਵਜੋਂ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆ।
ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਰਾਜੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਤਾ ਜੀ ਨੇ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਲਤਾ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਵਾਲ ਜ਼ਰੂਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਵਿਆਹ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਕੀ ਸੀ। ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਡੂੰਗਰਪੁਰ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਲਤਾ ਦੇ ਭਰਾ ਹਰਦਯਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਦੇ ਦੋਸਤ ਵੀ ਸਨ, ਪਰ ਇਹ ਪਿਆਰ ਪੂਰਾ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਸੇ ਆਮ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨੂੰਹ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਣਗੇ, ਰਾਜ ਨੇ ਇਸ ਵਾਅਦੇ ਨੂੰ ਮਰਦੇ ਦਮ ਤੱਕ ਨਿਭਾਇਆ।