Naggar Hill Station Himachal Pradesh: ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰ ਹਿੱਲ ਸਟੇਸ਼ਨ (Naggar Hill Station) ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੱਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਖੂਬਸੂਰਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਸੈਲਾਨੀ ਇੱਥੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਰ ਪਾਸਿਓਂ ਹਰਿਆਲੀ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਸਥਾਨ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੈਲਾਨੀ ਇਸ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਝਰਨੇ, ਨਦੀਆਂ ਅਤੇ ਘਾਟੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸੈਲਾਨੀ ਨਾਗਰ ਹਿੱਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਕੈਂਪਿੰਗ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੰਬੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸੈਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਨਾਗਰ ਹਿੱਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ਬਿਆਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ 1800 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਸਥਾਨ ਕੁੱਲੂ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੋਨੇ-ਕੋਨੇ ਤੋਂ ਸੈਲਾਨੀ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਸਥਾਨ ਕੁੱਲੂ, ਇਸ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸਪੀਤੀ, ਦ੍ਰਾਂਗ ਤਹਿਸੀਲ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਲਾਹੌਲ, ਨੇੜਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਮਨਾਲੀ, ਕੇਲੌਂਗ, ਮੰਡੀ, ਸੁੰਦਰਨਗਰ ਅਤੇ ਹਮੀਰਪੁਰ ਹਨ। ਨਾਗਰ ਹਿੱਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿਚ ਨਗਰ ਮਹਿਲ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸੈਲਾਨੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਹਿਲ ਕਰੀਬ 500 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜਾ ਸਿੱਧ ਸਿੰਘ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਮਹਿਲ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
1905 ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰ ਇਹ ਮਹਿਲ ਬਚ ਗਿਆ। ਇਸ ਮਹਿਲ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਚ ਇਕ ਵੀ ਕਿਲੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਹ ਮਹਿਲ ਮਨਾਲੀ ਹਿੱਲ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਕਰੀਬ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। ਇਹ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਮਹਿਲ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁੱਲੂ ਦੇ ਰਾਜਾ ਜਗਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਕਿਲ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਲਾ ਦੇਵਦਾਰ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੱਥਰਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੀ ਇੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਮਹਿਲ ਭੂਚਾਲ ਰੋਧਕ ਹੈ। ਸੈਲਾਨੀ ਇੱਥੇ ਰੋਰਿਚ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਨਾਗਰ ਮਹਿਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਸੈਲਾਨੀ ਇੱਥੇ ਦੀਪਤੀ ਨੇਵਲ ਕਾਟੇਜ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਾਟੇਜ ਰੋਰਿਚ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੈਲਾਨੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ, ਫੋਟੋਆਂ, ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਪੋਸਟਰ ਆਦਿ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ।