ਅੱਜ ਧਾਰਮਿਕ ਯਾਤਰਾ ‘ਚ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਕ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਦੱਸ ਰਹੇ ਹਾਂ ਜੋ ਸਾਲ ‘ਚ ਸਿਰਫ ਇਕ ਵਾਰ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਿਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਮੰਦਰ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇੱਥੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬਾਕੀ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਫੀ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ।
ਇਹ ਕਿਹੜਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਹੈ?
ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਵਾਰਾਣਸੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਆਮ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਿਨ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਿਰ ਕਾਸ਼ੀ ਰਾਜੇ ਦੇ ਕਿਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਰਾਮਨਗਰ ਕਿਲ੍ਹਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ ਇਸ ਕਿਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾਨਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਮੰਦਰ ਤ੍ਰੇਤਾ ਯੁੱਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।
ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਖਾਸੀਅਤ?
ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਮੰਦਰ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਗੂੜ੍ਹੇ ਰੰਗ ਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਰ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਿਂਦਰੀ ਰੰਗ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਰੰਗ ਗੂੜਾ ਭੂਰਾ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਤ੍ਰੇਤਾ ਯੁੱਗ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਦੀ ਇਸ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਕਿਲੇ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਦੌਰਾਨ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ੀਰਾਜ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਇਸ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਪੌਰਾਣਿਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕੀ ਹੈ?
ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਲੰਕਾ ਨੂੰ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਨਿਕਲੇ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਰਾਮੇਸ਼ਵਰਮ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਤੋਂ ਰਸਤਾ ਪੁੱਛਿਆ। ਪਰ ਸਮੁੰਦਰ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਆਪਣਾ ਧਨੁਸ਼ ਕੱਢਿਆ ਅਤੇ ਤੀਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਸੁਕਾਉਣ ਲਈ ਤੀਰ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਡਰਦਿਆਂ ਸਾਗਰ ਆਪ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ। ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਨੂੰ ਮੁਆਫ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਤੀਰ ਪੱਛਮ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੀਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਹਿੱਲ ਸਕਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜੀ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਬੈਠ ਗਏ ਅਤੇ ਉਸ ਤੀਰ ਦੀ ਗਤੀ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਕਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਹਰ ਸਾਲ ਦੁਸਹਿਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਤੋਂ ਇਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਆਮ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।