Banshi Narayan Mandir Uttarakhand: ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਰੱਖੜੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹੀ ਖੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਬੰਦ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਦਿਨ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। 12 ਹਜ਼ਾਰ ਫੁੱਟ ਦੀ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਹ ਮੰਦਰ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ‘ਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਆਓ ਇਸ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣੀਏ ਅਤੇ ਇੱਥੇ ਪੌਰਾਣਿਕ ਕਹਾਣੀ ‘ਤੇ ਵੀ ਇੱਕ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ।
Banshi Narayan ਮੰਦਰ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ
Banshi Narayanਦਾ ਮੰਦਰ ਚਮੋਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਉਰਗਮ ਘਾਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਉਰਗਮ ਘਾਟੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 12 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੈਦਲ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਦਿਨ ਹੀ ਮੰਦਰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਇੱਥੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੁੱਲ੍ਹਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਇਸ ਦਿਨ ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਭਗਵਾਨ ਵੰਸ਼ੀਨਾਰਾਇਣ ਨੂੰ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਗੁੱਟ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ। ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਉੱਚੇ ਹਿਮਾਲਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਕਾਫ਼ੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੈ।
ਇਹ ਮੰਦਰ ਕਤੂਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੈ
ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਕਤੂਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਦਸ ਫੁੱਟ ਉੱਚੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਚਤੁਰਭੁਜ ਮੂਰਤੀ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੈ। ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਤਾਲ ਲੋਕ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਰਾਜਾ ਬਲੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਡਸ ਭੇਜਿਆ ਤਾਂ ਵਾਮਨ ਅਵਤਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਬਲੀ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਰਾਜਾ ਬਲੀ ਦੇ ਦਰਬਾਨ ਬਣ ਗਏ। ਦੰਤਕਥਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਹੇਡਸ ਵਿੱਚ ਦਰਬਾਨ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜਾ ਬਲੀ ਨੂੰ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਬਾਰੇ ਇਕ ਹੋਰ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਸਾਲ ਦੇ 364 ਦਿਨ ਨਾਰਦ ਮੁਨੀ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਾਵਨ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।