ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦਿਵਸ ਸੁਨਹਿਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵਿਰਾਸਤੀ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਰ ਸਾਲ 18 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਵਿਰਸੇ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਨੇੜਿਓਂ ਸਮਝ ਸਕਣ। ਹਰ ਸਾਲ ICOMOS ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦਿਵਸ ਲਈ ਇੱਕ ਥੀਮ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਦੀ ਥੀਮ ‘ਵਿਰਸਾ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ’ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਸਟਾਕਹੋਮ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਪਾਸ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯੂਨੈਸਕੋ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਫਿਰ 18 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਯਾਦਗਾਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਸੂਚੀ ‘ਚ ਸਿਰਫ 12 ਸਾਈਟਾਂ ਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1982 ‘ਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਮੋਨੂਮੈਂਟਸ ਐਂਡ ਸਾਈਟਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦਿਵਸ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ। ਯੂਨੈਸਕੋ ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ
ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਇਤਿਹਾਸਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਭਰਦੇ ਹਨ, ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਨਾਲ ਹਾਰ-ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਤੱਕ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਇੱਥੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਦੁਆਰਾ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ. ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ‘ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਇਸ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕੇ ਹਨ, ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਸੈਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਵਿਰਸੇ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।