ਨਵਰਾਤਰੀ 2022: ਇਸ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਮਾਂ ਨੈਣਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ‘ਚ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇੱਥੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਅੱਖਾਂ ਹਨ ਜੋ ਨੈਣਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ ਨੈਨੀ ਝੀਲ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ 142 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਨਾਲ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਸਤੀ ਦੇ ਸ਼ਕਤੀ ਰੂਪ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਕਹਾਣੀ।
ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੈਣਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇਵੀ ਸਤੀ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਨੂੰ ਕੈਲਾਸ਼ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਨੈਨੀਤਾਲ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਹਿਮਾਚਲ ਦੇ ਬਿਲਾਸਪੁਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਮੰਦਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨੈਣਾ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਅੱਖਾਂ ਹਨ, ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੋ ਨਯਨ ਹਨ। ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਧਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਨੰਦਾ ਅਸ਼ਟਮੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਮੇਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਮਾਂ ਦੀ ਨੈਨੋ ਨੂੰ ਪਿੰਡੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਨੈਨੀਤਾਲ ਬੱਸ ਸਟੈਂਡ ਤੋਂ 2.5 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ।
ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਦਕਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਉਮਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਦਕਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨੇ ਇੱਕ ਯੱਗ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਜਵਾਈ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਧੀ ਉਮਾ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ। ਪਰ ਮਾਂ ਉਮਾ ਜ਼ਿੱਦ ਕਰਕੇ ਯੱਗ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖਿਆ, ਉਮਾ ਨੇ ਯੱਗ ਦੇ ਹਵਨਕੁੰਡ ਵਿੱਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ। ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲੈ ਕੇ ਆਪ ਨੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਮਾਤਾ ਉਮਾ ਸਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਸ਼ਿਵ ਕ੍ਰੋਧਿਤ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਣਾਂ ਨੇ ਦਕਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਦੇ ਯੱਗ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਰੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦਕਸ਼ ਨੇ ਸ਼ਿਵ ਤੋਂ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗੀ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਤੀ ਦੀ ਸੜੀ ਹੋਈ ਦੇਹ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਬੇਚੈਨੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਦੇਵੀ ਸਤੀ ਦੇ ਸੜੇ ਹੋਏ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਢੇ ‘ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਅਸਮਾਨ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗੇ। ਜਿੱਥੇ ਕਿਤੇ ਵੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਅੰਗ ਡਿੱਗੇ, ਉੱਥੇ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਬਣ ਗਏ। ਸਤੀ ਦੇ ਵਾਲ ਨੈਨੀਤਾਲ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗੇ ਜਿੱਥੇ ਨੈਨੀ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।