World No Tobacco Day 2023: ਰਹਿਤ ਤੰਬਾਕੂ ਦਿਵਸ 2023 ਹਰ ਸਾਲ 31 ਮਈ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਿਹਤ ਜੋਖਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਲੋਬਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਆਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ:
1987 ਵਿੱਚ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਪਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ 31 ਮਈ 1988 ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਾਲ ਦਾ ਥੀਮ “ਤੰਬਾਕੂ ਜਾਂ ਸਿਹਤ: ਸਿਹਤ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰੋ” ਸੀ। (“Tobacco or Health: Choose Health”)
ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਦੀ ਥੀਮ:
WHO ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ 2023 ਦਾ ਥੀਮ “ਸਾਨੂੰ ਭੋਜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਨਹੀਂ।” (“We need food, not tobacco”) ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਤੰਬਾਕੂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵਿਕਲਪਕ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਅਤੇ ਮੰਡੀਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟਿਕਾਊ, ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਫਸਲਾਂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ:
ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਖਪਤ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਯਤਨ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ, ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤੰਬਾਕੂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਚੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਵੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ 2023: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 267 ਮਿਲੀਅਨ ਬਾਲਗ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ
ਗਲੋਬਲ ਐਡਲਟ ਤੰਬਾਕੂ ਸਰਵੇ ਇੰਡੀਆ, 2016-17 ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 267 ਮਿਲੀਅਨ ਬਾਲਗ (15 ਸਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ) (ਸਾਰੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦਾ 29%) ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਰੂਪ ਧੂੰਆਂ ਰਹਿਤ ਤੰਬਾਕੂ ਹੈ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਉਤਪਾਦ ਹਨ ਖੈਨੀ, ਗੁਟਖਾ, ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਪਾਰੀ ਅਤੇ ਜ਼ਰਦਾ। ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਬੀੜੀ, ਸਿਗਰੇਟ ਅਤੇ ਹੁੱਕਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਵਿਸ਼ਵ ਤੰਬਾਕੂ ਰਹਿਤ ਦਿਵਸ 2023: ਤੰਬਾਕੂ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਹਰ ਸਾਲ 200,000 ਹੈਕਟੇਅਰ ਜੰਗਲ ਕੱਟੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ
ਤੰਬਾਕੂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਨੂੰ ਉਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਸਮੇਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ, ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 3.5 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈਕਟੇਅਰ ਜ਼ਮੀਨ ਤੰਬਾਕੂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 200,000 ਹੈਕਟੇਅਰ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਕਟਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।