Chronic Obstructive Pulmonary Disease : ਕ੍ਰੋਨਿਕ ਅਬਸਟਰਕਟਿਵ ਪਲਮਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੀਓਪੀਡੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐਮਫੀਸੀਮਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਐਂਫੀਸੀਮਾ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਕੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਿਸ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਲ ਟਿਊਬਾਂ ਦੀ ਸੋਜ ਅਤੇ ਤੰਗ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸੀਓਪੀਡੀ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਲਗ਼ਮ ਬਣਨ ਕਾਰਨ ਖੰਘ, ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਤਕਲੀਫ਼ ਅਤੇ ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਜਕੜਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸੀਓਪੀਡੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਦਮਾ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸੀਓਪੀਡੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹਨ। ਅੱਜ ‘ਵਿਸ਼ਵ ਸੀਓਪੀਡੀ ਦਿਵਸ 2022’ ‘ਤੇ, ਜਾਣੋ ਸੀਓਪੀਡੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੱਥ।
ਸੀਓਪੀਡੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ
– 40 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਓਪੀਡੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਸਿਗਰਟ ਪੀਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਤੰਬਾਕੂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੀਓਪੀਡੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
– ਦਮੇ ਵਾਲੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੀਓਪੀਡੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਅਲਫ਼ਾ-1-ਐਂਟੀਟ੍ਰਾਈਪਸਿਨ ਨਾਮਕ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ।
– ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਧੂੰਏਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਜਾਂ ਕੈਮੀਕਲ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਵੀ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸੀਓਪੀਡੀ ਦੇ ਲੱਛਣ
– ਸੀਓਪੀਡੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਖੰਘ, ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਬਲਗ਼ਮ ਫਸ ਜਾਣਾ, ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਜਕੜਨ ਅਤੇ ਘਰਰ ਘਰਰ ਦਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣਾ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਸੀਓਪੀਡੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ:
– ਹਲਕੀ ਸਰੀਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ।
– ਛਾਤੀ ਵਿੱਚ ਜਕੜਨ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਸਮੇਂ ਅਜੀਬ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਣਾ।
– ਵਾਰ-ਵਾਰ ਖੰਘ, ਫਲੂ ਅਤੇ ਸਾਹ ਦੀ ਲਾਗ।
– ਹਰ ਵੇਲੇ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
– ਗੰਭੀਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਪੈਰਾਂ ਅਤੇ ਉਂਗਲਾਂ ਦੀ ਸੋਜ ਅਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਭਾਰ ਘਟਣਾ।
ਸੀਓਪੀਡੀ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾਵੇ?
– ਸੀਓਪੀਡੀ ਲਈ ਕੋਈ ਟੈਸਟ ਜਾਂ ਜਾਂਚ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸੀਓਪੀਡੀ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਦੱਸੋ।
– ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ ਜਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ।
– ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀਓਪੀਡੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ।
– ਦਮੇ ਜਾਂ ਸਾਹ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਪੀੜਤ।
– ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਖੰਘ ਅਤੇ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸੀਓਪੀਡੀ ਵਰਗੀ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਤੁਰੰਤ ਕਿਸੇ ਚੰਗੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।