ਹੱਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਈਏ : ਹੱਡੀਆਂ ਸਰੀਰ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਘਣਤਾ ਜਿੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਸਰੀਰ ਦਾ ਭਾਰ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਹੱਡੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਬਿਹਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਹੱਡੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਕਚਰ ਹੋਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਅਕਸਰ ਬਜ਼ੁਰਗ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਹੱਡੀਆਂ ਦੇ ਟੁੱਟਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦਰਅਸਲ, 20 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਹੱਡੀਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੱਡੀਆਂ ‘ਚੋਂ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਲੀਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਖੁਰਾਕ ‘ਚ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੋਕ ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਸਿਰਫ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਣਿਜਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਗ੍ਰੋਥ ਹਾਰਮੋਨ, ਪਿਟਿਊਟਰੀ ਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਰੀਪ੍ਰੋਡਕਟਿਵ ਹਾਰਮੋਨ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਡਾਈਟ ‘ਚ ਸਹੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਇਹ 3 ਵਿਟਾਮਿਨ ਹੱਡੀਆਂ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।
1. ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ- ਇਮਿਊਨਿਟੀ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਬੂ ਜਾਤੀ ਦੇ ਫਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਸੀ ਭਰਪੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੱਟੇ ਫਲਾਂ ਲਈ ਸੰਤਰਾ, ਨਿੰਬੂ, ਕੀਵੀ, ਆਂਵਲਾ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ।
2. ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ – ਜੇਕਰ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਸਟੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਲਈ ਸ਼ਕਰਕੰਦੀ, ਮਸ਼ਰੂਮ, ਟੂਨਾ ਫਿਸ਼, ਫੋਰਟੀਫਾਈਡ ਸੀਰੀਅਲ, ਚੌਲ, ਬਦਾਮ ਅਤੇ ਸੰਤਰੇ ਦੇ ਜੂਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
3. ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ – ਪਬਮੇਡ ਜਰਨਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਘਣਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ ਹੈ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਕੇ ਹੱਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਕਚਰ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ
1. ਸਰੀਰ ‘ਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ- ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਮੈਗਨੀਸ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸ਼ਕਰਕੰਦੀ, ਅੰਜੀਰ, ਬਦਾਮ, ਪਾਲਕ, ਮਸ਼ਰੂਮ, ਖੀਰਾ, ਹਰੇ ਮਟਰ, ਫੁੱਲ ਗੋਭੀ, ਕੇਲਾ, ਅੰਗੂਰ, ਖੁਰਮਾਨੀ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।
2. ਲੋੜੀਂਦੀ ਪ੍ਰੋਟੀਨ – ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਸਰੀਰ ਦਾ ਬਿਲਡਿੰਗ ਬਲਾਕ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦਾ ਸੋਖਣ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਲਈ ਦੁੱਧ, ਦਹੀਂ, ਪਨੀਰ, ਮੱਛੀ, ਬਲੈਕ ਬੀਨਜ਼, ਦਾਲ, ਮੱਕੀ, ਸਾਲਮਨ ਮੱਛੀ, ਆਲੂ, ਗੋਭੀ, ਆਂਡਾ, ਓਟਸ, ਟੁਨਾ ਮੱਛੀ, ਅਮਰੂਦ, ਬੀਜ ਆਦਿ ਲਓ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹੱਡੀਆਂ ਲਈ ਸੰਤੁਲਿਤ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।