Sarnath Tour: ਸਾਰਨਾਥ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਬੋਧੀ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਵਾਰਾਣਸੀ ਤੋਂ ਸਿਰਫ 10 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਸਾਰਨਾਥ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਵਰੁਣ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਗਮ ‘ਤੇ ਸਥਿਤ ਇਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਉਹੀ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਭਗਵਾਨ ਬੁੱਧ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਧਰਮ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਬੁੱਧ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਦੇ ਜਨਮ, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸਾਰਨਾਥ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਤੋਂ ਬੋਧੀ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬੁੱਧ ਪੂਰਨਿਮਾ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਸਾਰਨਾਥ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਥਾਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਵਾਰਾਣਸੀ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਾਰਨਾਥ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਧਮੇਕ ਸਤੂਪ
ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਇੱਟ ਦਾ ਬਣਿਆ ਧਮੇਕ ਸਤੂਪਾ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤਾ ਕਾਲ ਦੀ ਫੁੱਲਦਾਰ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਟੂਪ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਉੱਕਰੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜੋ ਧਮੇਕ ਸਟੂਪਾ ਨੂੰ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਸ਼ਾਂਤ ਵਾਤਾਵਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਤਮਿਕ ਅਨੁਭਵ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਧਮੇਕ ਸਤੂਪ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਬੋਧੀ ਸਮਾਰਕ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਗੌਤਮ ਬੁੱਧ ਨੇ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਪੰਜ ਚੇਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਅਸ਼ੋਕ ਥੰਮ੍ਹ
ਸਾਰਨਾਥ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਅਸ਼ੋਕ ਥੰਮ੍ਹ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮੌਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸ਼ਾਸਕ ਅਸ਼ੋਕ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਥੰਮ੍ਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸਾਰਨਾਥ ਦੇ ਖੰਡਰਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਅਸ਼ੋਕ ਥੰਮ੍ਹ, ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਮੌਰੀਆ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੇ ਸੰਰਚਨਾਤਮਕ ਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ਅਸ਼ੋਕ ਥੰਮ੍ਹ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਜਾਇਬ ਘਰ
ਸਾਰਨਾਥ ਦਾ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ। ਇਸ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਮੂਰਤੀਆਂ, ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ, ਦੇਵੀ ਤਾਰਾ ਅਤੇ ਬੋਧੀਸਤਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਅਸ਼ੋਕ ਥੰਮ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚਿੰਨ੍ਹ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦੀ ਝਲਕ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।