ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ 2022 ਵਿੱਚ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ ਨੇ ਵੀ ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਖਬਰਾਂ ਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਲਦੀ ਹੀ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਰਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਤਹਿਤ ਇਸ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਜਾਅਲੀ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕੇਗਾ ਬਲਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਚਾਰੂ ਬਣਾਵੇਗਾ। ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਤਾਂ ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਬਾਰੇ ਸਭ ਕੁਝ।
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਵੀਂ ਤਕਨੀਕ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਵੀ ਕਾਫੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀਆਂ 2022-2023 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਸੇਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਰਪ, ਜਰਮਨੀ ਸਮੇਤ 120 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਇਹ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਕੀ ਹੈ
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਇਕ ਆਧੁਨਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਹੋਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਚਿਪਸ ਲੱਗੇ ਹੋਣਗੇ। ਜੋ ਯਾਤਰੀ ਦੇ ਡੇਟਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ-ਫ੍ਰੀਕੁਐਂਸੀ ਆਈਡੈਂਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ‘ਚ ਲੱਗੀ ਚਿੱਪ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨੂੰ ਕਾਊਂਟਰ ‘ਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਸਕੈਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਭੌਤਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਣਗੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਵੀ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਕਿਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ‘ਚ ਲੱਗੀ ਚਿੱਪ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਸਕੈਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਜਾਣ ਸਮੇਂ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਲਈ ਲੰਬੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ‘ਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ‘ਚ ਸਕੈਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਆਸਾਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਹਿੱਸੇ ‘ਚ ਸਿਲੀਕਾਨ ਚਿੱਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਚ 64kb ਮੈਮੋਰੀ ਸਟੋਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਚਿੱਪ ਵਿੱਚ ਪਾਸਪੋਰਟ ਧਾਰਕ ਦੀ ਫੋਟੋ ਅਤੇ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਵੇਰਵੇ ਸਟੋਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ 30 ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਨੂੰ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੇ ਲਾਭ
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਫਰਜ਼ੀ ਪਾਸਪੋਰਟ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲੱਗ ਜਾਵੇਗੀ।
ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਭੌਤਿਕ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਵੇਗਾ।
ਯਾਤਰੀ ਦਾ ਬਾਇਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਡਾਟਾ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ‘ਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਪਾਸਪੋਰਟ ਗੁਆਉਣ ‘ਤੇ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।
ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਈ-ਪਾਸਪੋਰਟ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੈਰੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਲਈ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਬਚੇਗਾ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਮੀਗ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸ ਵਿਚ ਤੇਜ਼ੀ ਵੀ ਆਵੇਗੀ।